ارتودنسی چیست؟

ارتودنسی (Orthodontics) یکی از شاخه های دندانپزشکی است. که در آن متخصصان به درمان ناهنجاری، عدم هماهنگی و عدم جفت شدن دندان های ردیف بالا و پایین می پردازند.

ارتودنسی چیست؟

دندان هایی که در جای نامناسبی قرار دارند و ظاهری نامتعارف دارند باعث ایجاد مشکلات بهداشتی می شوند، چون تمیز نگه داشتن این دندانها سخت است. از دیگر عوارض دندانهای نامرتب می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

 – پوسیدگی دندان

 – مشکلات لثه ای

 – احساس درد در گردن،شانه و پشت

 – خوب جویده نشدن غذا و مشکلات گوارشی

 – اختلال در تکلم

درمان های ارتودنسی باعث بهبود ظاهر می شود. پس می توان گفت این درمانها جنبه زیبایی نیز دارد، اما با هدف بهبود عملکرد دهان و دندان انجام می شود.

مزایای ارتودنسی

 – دهان سالم

 – لبخند زیبا

 – جلوگیری از پوسیدگی دندان ها

 – بهبود تکلم

چه مشکلاتی با ارتودنسی رفع می شود؟

نیاز به ارتودنسی توسط دندان پزشک و متخصص تشخیص داده می شود. دندانپزشک با معاینه بالینی و تصویر برداری از دندانها تشخیص می دهد که شما نیاز به انجام این کار دارید یا خیر. اگر یکی از مشکلات زیر را دارید احتمالا باید این عمل را انجام دهید.

 مشکلاتی نظیر جلو بودن فک بالا یا پایین، کج بودن دندان و ردیف نبودن آن، شلوغی دندان ها، فضای زیاد بین دندان ها، عدم جفت شدن دندان ها هنگام بسته شدن فک، در یک راستا قرار نگرفتن خط میانی دندان های فک بالا و فک پایین.

ابزارهای ارتودنسی

ابزارهای این کار را به طور کلی می توان در دو دسته ابزار ثابت و متحرک دسته بندی کرد.

ابزارهای ثابت ارتودنسی

این ابزارها جز رایجترین ابزارها هستند. هنگامی که جزئیات و دقت در کار مهم باشد، از این ابزارها استفاده می شود. نمونه هایی از ابزارهای ثابت عبارتند از:

بریس: این ابزار شامل موارد زیر می شود:

 – براکت

 – سیم

 – بند

بندها حلقه هایی هستند که به دور دندان ثابت می شوند و نقش لنگر بریس را دارند. از بند در دندان های عقبی استفاده می شود. براکت نیز بر روی دندان های جلویی قرار می گیرند. سیم از داخل براکت عبور کرده و به بندها محکم می شوند. با محکم شدن سیم ها دندان ها تحت فشار قرار می گیرند و در طول زمان جابجا می شوند و به هماهنگی می رسند.

افراد برای چک کردن و یا سفت کردن بریس ها باید به طور ماهانه به دندانپزشکی مراجعه کنند. طول مدت درمان از چند ماه تا چند سال متفاوت است.

کش ارتودنسی: برای حرکت دادن دندان ها در بعضی موارد باند های الاستیک ظریفی به بریس ها وصل می کنند.

فضا نگهدار ثابت: از این ابزار در کودکان و بعد از دست دادن دندان شیری برای حفظ فضای خالی تا زمان رشد دندان اصلی استفاده می شود.

ابزار ثابت ویژه: این ابزار فشاری که از طرف زبان یا مکیدن انگشتان بر دندان وارد می شود را کنترل می کند.

ابزارهای ارتودنسی متحرک

از این ابزارها برای درمان مشکلات جزئی استفاده می شود. هنگام غذا خوردن و تمیز کردن دندان ها این ابزار باید خارج گردد.

از نمونه ابزارهای متحرک می توان به انواع زیر اشاره کرد.

الاینر یا تراز کننده: این ابزار جایگزین بریس ها هستند و برای بزرگسالان استفاده می شود.

هدگیر: هدف از استفاده از این ابزار کاهش سرعت رشد فک فوقانی است که دندان های بالا و پایین با هم هماهنگ باشند.

ضربه گیر لب و گونه: این ابزار برای کاهش فشار وارده بر دندان از طرف لب وگونه است.

اکسپندر یا وسیع کننده کام: این ابزار باعث گسترده تر کردن قوس فک بالا می شود.

نگهدارنده: پس از اتمام پروسه درمانی از نگهدارنده استفاده می شود که دندان ها حالت خود را حفظ کنند و به حالت اول برنگردند.

انواع ارتودنسی

ارتودنسی با براکت های فلزی:

قدیمی ترین و موثرترین روش درمانی ارتودنسی است. این براکت ها به دندان متصل می شوند  و تا انتهای دوره بر روی دندان ثابت می مانند.

ارتودنسی لینگوال:

در این روش براکت ها در پشت دندان قرار می گیرد، به این نوع، ارتودنسی مخفی یا داخلی نیز می گویند، این نوع، برای بزرگسالانی که ظاهر این کار را نمی پسندند، پیشنهاد می شود.

ارتودنسی با براکت های سرامیکی:

این نوع براکت ها مانند براکت های فلزی است با این تفاوت که جنس براکت از آلیاژهای سرامیکی و کامپوزیتی است که همرنگ با دندان است.

ارتودنسی نامرئی:

در این روش از یک دست قالب شفاف که غیرقابل مشاهده است استفاده می شود. با استفاده از این قالب، دندان ها به تدریج به حرکت در می آیند تا در محل مورد نظر قرار گیرند.

ارتودنسی دیمون:

یکی از جدیدترین تکنولوژی های دندانپزشکی است، در این نوع از بریس های خاصی استفاده می شود. که دارای یک شکاف برای نگه داشتن سیم ها هستند. که باعث حرکت دندان در جهت موردنظر می شوند.

تفاوت این بریس ها با بریس های عادی در این است که در دیمون از یک مکانیزم لغزنده مخصوص استفاده می شود، سیم ها به براکت متصل می شوند و به طور طبیعی در جهت موردنظر حرکت می کنند که فشار و سایش کمتری بر دندان ایجاد می شود.

شروع درمان ارتودنسی

درمان ارتودنسی از ۱۲-۱۳ سالگی، با اتمام روند رشد و تکامل دندان های دائمی صورت می گیرد. البته برای بعضی کودکان که از شکاف لب یا کام رنج می برند، این درمان زودتر صورت می گیرد.

ارتودنسی مختص کودکان نیست و در بزرگسالان نیز قابل انجام است اما هرچه سن بالاترمی رود شانس درمان کمتر می شود.

درد در مراحل ارتودنسی

در ابتدای درمان به دلیل حرکت دندان در جهت مخالف خود، ممکن است کمی احساس درد داشته باشید که با مسکن قابل رفع شدن است، اما بعد از چند روز درد از بین می رود.

لک دندان حین ارتودنسی

براکت ها و تجهیزات استفاده شده در این عمل، فضای مناسبی برای رشد باکتری ها است. در صورت عدم رعایت بهداشت فضای بین براکت ها ممکن است قهوه ای یا زرد شود. بعد از برداشت براکت نیز فضای سفیدی زیر براکت ممکن است مشاهده شود که نقاطی است که بدون کلسیم مانده اند.

ارتودنسی معمولا با سایش و پوسیدگی دندان همراه است، پس اگر به سلامت دندان های خود توجه نمی کنید بهتر است از انجام آن خودداری کنید.

هزینه درمان ارتودنسی

 هزینه درمان به فاکتورهای زیر بستگی دارد:

 – نوع درمان و استفاده از ارتودنسی ثابت یا متحرک

 – مدت زمان انجام درمان

 – تجربه دندانپزشک

 – نوع مواد ارتودنسی

منبع : نیلارز